|
(Фақат овоз ва чақириқ) (الدعاء ) сўзи яқинни чақириш, (النداء ) сўзи эса узоқни чақириш маъносини англатади. Яъни, узоқ-яқиндан келаётган овозларнигина эшитадиган ҳайвонлар.
Унинг тўла маъноси мана бундай бўлади: Аллоҳ нозил қилган ҳақ динга эргашинглар, дейилса, йўқ, биз ҳар қанча ноҳақ бўлса ҳам ота-боболаримизнинг динига эргашамиз, дейдиган кофирлар ўзларига қаратилган насиҳатни тушунишда чўпоннинг нимадандир қайтариб қичқирган қичқириғинигина эшитадиган ҳайвонга ўхшайдилар. Ҳайвон бу қичқириқ яхши маънода бўлдими, ёмон маънода бўлдими, уни олқишлаш учун бўлдими, лаънатлаш учун бўлдими, ажрата олмайди. У овозни эшитишдан бошқа нарсани билмайди.
Овозга қараб у ёқ бу ёққа юраверадиган ҳайвонларга ўхшаб улар ҳам тақлид билан ота-боболарининг динига қараб у ёқ бу ёққа юраверадилар. Ҳайвон овознинг маъносини тушунмаганидек улар ҳам ўзлари бўйсунаётган диннинг моҳиятини англамайдилар. Ҳақни ноҳақдан ажратиб олиш учун фикр қилмайдилар, ақл ишлатмайдилар. Улар худди тили, кўзи ва қулоғи йўқ одамларга, бинобарин, ақли ҳам йўқ кимсаларга ўхшайдилар. Ахир ишламайдиган ақл ақлми?
صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ
(Улар кар, соқов, кўрдирлар. Демак, тушунмайдилар).
4- Аллоҳ Таоло хитобни олдинига ҳамма одамларга қаратиб, кейин уни хоссатан мўминларга қаратяпти. Бу фақат мўминларгагина аталган, раҳмат ва ризвондир. Аллоҳ уларга ризқ беради. Улар имонларидан келиб чиқиб, Аллоҳга берган неъматлари учун шукр қиладилар. Умумий хитобдан кейинги бу хусусий хитобда Аллоҳ Таоло мўминларга неъматлар ва ризвон тайёрлаб қўйгани англашилади.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
(Эй мўминлар, сизларга ризқ қилиб берганимиз — покиза нарсалардан енглар ва агар Аллоҳнинг Ўзигагина ибодат қилгувчи бўлсангизлар У Зотга шукр қилингиз!).
5-
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ
(У сизларга фақатгина ўлакса, қонни, тўнғиз гўштини ва Аллоҳдан ўзгага аталиб сўйилган нарсаларнигина ҳаром қилди). Яъни, шу нарсаларни ейиш ҳаром қилинди. Араблар ҳаром қилиниш сўзини ейиладиган нарсаларга нисбатан қўллаганларида гарчи ейиш сўзи ишлатилмаса-да, барибир уларни ейиш ҳаром қилингани англашилади. Масалан,
75-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208